Pleśniawka

Pleśniawka u ryb
Pleśniawka (Saprolegnioza) to choroba ryb wywoływana przez protisty grzybopodobne z rodziny saprolegniaceae. Protisty są powszechne i występują w każdym zbiorniku wodnym, nie czyniąc szkody rybom.

Choroba grzybicza, czyli pleśniawka atakuje wyłącznie ryby osłabione np. po transporcie, chore lub okaleczone, szczególnie przebywające w wodzie o niskiej temperaturze. Należy pamiętać, że ryby często chorują na pleśniawkę po walkach godowych, kiedy dochodzi do uszkodzenia ciała. Źródłem pleśniawki są grzybnie porastające substancje organiczne (np. zalegająca karma czy resztki roślin) lub martwe organizmy zwierzęce. Natomiast do pleśniawki ikry dochodzi, gdy jest ona niezapłodniona lub martwa. Szczególnie kiedy ikra jest zamulona lub odcięta od tlenu. Jeśli grzyb rozwinie się na martwych jajeczkach ikry atakuje również zapłodnione żywe ziarenka. Do rozwoju choroby na ikrze przyczynia się świeża, nieuzdatniona woda i zbyt duża ilość rozkładających się substancji organicznych.

Jeśli grzyb zaatakuje ciało ryby, to jest on zauważalny w postaci cienkich, nitkowatych, brunatno – białych lub szarawych strzępków. Ryby są ospałe, mało aktywne, ocierają się o przedmioty. Czasami występuje u nich sklejenie płetw. Jeżeli dojdzie do zakażenia skrzeli ryba zwykle umiera wskutek uduszenia. W przypadku kiedy grzybnia pokryje zbyt duże partie ciała, choroba może spowodować śmierć ryby.

Najskuteczniejszym sposobem na uodpornienie ryb na pleśniawkę jest profilaktyka. Jeśli ryby są zdrowe, dobrze odżywione i trzymane w odpowiednich warunkach i temperaturze to pomimo obecności grzyba pleśniawki w środowisku nie chorują. Aby uniknąć inwazji grzybów należy regularnie usuwać ze zbiornika resztki pokarmu, kału, martwe ryby i resztki roślin.

W przypadku kiedy doszło do zakażenia grzybem należy rozpocząć kurację leczniczą. Najlepiej umieścić chore ryby w zbiorniku leczniczym stopniowo podnosząc temperaturę do 28-30ºC i utrzymywać ją podczas leczenia. Należy również zapewnić dobre natlenienie i zastosować kąpiele lecznicze. Można skorzystać z gotowych preparatów dostępnych w handlu np. CMF, FMC, Mycoforte, stosując według wskazań producenta. Można również przygotować wodę do kąpieli leczniczych samemu np.:

sól kuchenna – roztwór 20 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli od 15 do 40 minut w zależności od wytrzymałości ryby,
siarczan miedzi – jako roztwór 1 g na 10 l wody podczas kąpieli przez 10-30 minut, stosowanej 2-3 razy w tygodniu, aż do zniknięcia pleśni
nadmanganian potasu – w roztworze 1 g na 100 l wody stosowany podczas kąpieli przez 30-90 minut, 2-3 razy w tygodniu, aż do zniknięcia pleśni.
Jeśli pleśniawka dotknęła wartościowe ryby to kąpiel leczniczą poprzedza się pędzlowaniem kłębków grzyba bardziej stężonym roztworem, ale należy unikać zetknięcia ze skórą ryby. Do pędzlowania można zastosować np.:

trypaflavin 20ml na 2l wody,
jodyna 1ml na 10ml wody,
nadmanganian potasu 100mg ma 100ml wody,
rywanol 100mg na 100ml wody.
Ryby mogą być karmione podczas leczenia, ale tylko w małych ilościach.
Ryby, u których doszło do zaawansowanego stadium choroby należy wyeliminować z hodowli.